« विगत धेरै टाढाको देश हो। तिनीहरू त्यहाँ फरक तरिकाले काम गर्छन् »
L। P. Hartley – The Go-bitween (1953)
हामीले वर्तमानको वर्गबाट विगतलाई न्याय गर्नु हुदैन भन्ने कुरा सामान्य सुनिन्छ। प्रायः यो अभिव्यक्तिले विशेष गरी नैतिक निर्णयहरू लाई जनाउँछ: हामीले वर्तमानमा प्रयोग गर्ने नैतिक सिद्धान्तहरू टाढाको विगतमा लागू गर्नबाट टाढा रहनुपर्छ भन्ने तर्क गरिन्छ (जसलाई हामीले भन्न प्रयोग गर्छौं। कुनै कार्य अन्यायपूर्ण वा नैतिक रूपमा गलत छ, र यसले हामीलाई व्यक्ति, समूह वा संस्थाहरूलाई नैतिक जिम्मेवारी तोक्न मद्दत गर्दछ)। उदाहरण को लागी, एक 2018 अन्तर्वार्ता मा, जब अमेरिका को विजय को बारे मा सोधिएको थियो, लेखक Arturo Pérez-Reverte जवाफ दिए कि " वर्तमान को आँखा संग अतीत को न्याय अपमानजनक छ "।[i] यो अभिव्यक्ति, यद्यपि, यो एकदम अस्पष्ट छ, र यसलाई प्रयोग गर्नेहरूले सामान्यतया निर्दिष्ट गर्दैनन् कि उनीहरूले यसलाई कसरी बुझ्छन्। यस लेखको उद्देश्य यस प्रश्नमा केही प्रकाश पार्ने प्रयास गर्नु हो, यो देखाउँदै कि के पछाडि एक सहज आकर्षक सिद्धान्त (कम्तिमा केही व्यक्तिहरूको लागि), अकल्पनीय थेसहरू र केही अन्य भ्रम लुकेका छन्।
एक सम्भावित व्याख्या शाब्दिक हो: जब हामी सयौं (वा हजारौं) वर्ष पहिले भएका घटनाहरूको बारेमा कुरा गर्दैछौं, यसले मापदण्डहरू लागू गर्न कुनै अर्थ राख्दैन — वा कुनै पनि अवस्थामा, गलत हुनेछ।"लौकिक दूरी बाहेक सबै तरिकामा समान।"
यदि तपाईं यस्तै अन्य लेखहरू जान्न चाहनुहुन्छ भने के अतीतलाई वर्तमानबाट न्याय गर्न सम्भव छ? एक विवाद को शरीर रचना तपाईं श्रेणी भ्रमण गर्न सक्नुहुन्छ रहस्यवाद ।
नैतिक शुद्धता को जुन हामी वर्तमान मा लागू गर्छौं। यो, एक अर्थमा, एक सापेक्षवादी स्थिति हो, किनकि यसले के नैतिक रूपमा सही छ, वा राम्रो, वा न्यायसंगत, समान कार्य वा घटनाहरूमा लागू गर्दा पनि, [ii] तिनीहरू भएको ऐतिहासिक अवधिमा निर्भर गर्दछ। प्रासंगिक घटनाहरू हुन्छन्। तथापि, यो स्थिति अत्यधिक अकल्पनीय छ। सुरुमा, किनकि यसले हामीलाई निष्कर्षमा पुग्न बाध्य पार्छ, उदाहरणका लागि, ती ऐतिहासिक कालहरूमा जहाँ प्रमुख नैतिक मान्यताहरूले दासत्वको निन्दा गर्दैनन्, यो नैतिक रूपमा स्वीकार्य अभ्यास थियो। अन्यथा, हामीले विगतका अभ्यासहरूमा वर्तमानको मापदण्ड थोपाइरहेका हुनेछौं। अब, यो एकदम स्पष्ट देखिन्छ कि दासत्व एक अनैतिक अभ्यास हो, यो अभ्यास गरिएको विशेष ऐतिहासिक अवधि को लागी, र प्रत्येक विशेष अवधि मा बस्नेहरुको नैतिक विश्वास को ख्याल नगरी। त्यसैगरी, २० औं शताब्दीका ठूला डरलाग्दाहरू (जस्तै प्रलय, गुलाग वा माओवादी सांस्कृतिक क्रान्ति) को अनैतिकता त्यतिबेला प्रचलित नैतिक विश्वासहरू के थिए भन्नेमा भर पर्ने देखिँदैन। यदि तिनीहरूले यी तथ्यहरूलाई समर्थन गरेको भए पनि, पक्कै पनि धेरै थोरैले यो निष्कर्षमा पुग्न चाहन्छन् कि यसले उनीहरूलाई जायज ठहराउनेछ (वा, कम्तिमा, उनीहरूलाई वंशजको नैतिक निन्दाबाट बचाउन सक्छ)।दोस्रो, अर्को।थीसिसको शाब्दिक व्याख्याको साथ समस्या जुन हामीले वर्तमानको आँखाले अतीतलाई न्याय गर्न सक्दैनौं यो हो कि, धेरै जसो अवस्थामा, विगतमा "एउटै आवाज" फेला पार्न असम्भव छ। जब अमेरिकाको विजयको वैधतालाई सामान्यतया स्वीकार गरिएको थियो, त्यहाँ आवाजहरू थिए जसले यसमा प्रश्न उठाए (सबैभन्दा राम्रो ज्ञात र सबैभन्दा बहस भएको स्पेनी मिसनरी बार्टोलोमे डे लास कासास)। त्यसै गरी, जब दासत्वलाई व्यापक रूपमा स्वीकार्य अभ्यास मानिन्थ्यो, त्यहाँ त्यसको उन्मूलनको लागि आह्वान गर्नेहरू थिए (वास्तवमा, 18 औं शताब्दीको अन्त्यमा, दास थोमस जेफरसन जस्ता कसैले पनि यस अभ्यासलाई "घृणित अपराध" भन्थे)। लगभग हरेक युगमा, र लगभग कुनै पनि सान्दर्भिक अभ्यास वा घटनाको सम्बन्धमा, त्यहाँ असहमतिपूर्ण आवाजहरू आएका छन्, उक्त प्रथा र घटनाहरूको आलोचना गर्नुको अर्थ विगतलाई विगतको आँखाले न्याय गर्ने हो भन्ने स्पष्ट छैन। वर्तमान (अर्थात, कोटिहरू, सिद्धान्तहरू र नैतिक स्तरहरू मार्फत वर्तमानको विशेष )। त्यसोभए, यस्तो देखिन्छ कि वर्तमानबाट, अमेरिकाको विजय वा दासत्वको आलोचना गर्नेहरूले (कम्तीमा आंशिक रूपमा) सिद्धान्तहरू र नैतिक मापदण्डहरू अपनाइरहेका छन् जुन तिनीहरू उत्पादन भएको समयको विशिष्ट थिए - यो अर्थमा। तिनीहरू समयका केही समूहहरूद्वारा ग्रहण गरिएका सिद्धान्तहरू र मापदण्डहरू थिए।
व्याख्याको साथ तेस्रो समस्याशाब्दिक यो हो कि, यदि हामीले यसलाई स्वीकार गर्यौं भने, हामीले अन्य सापेक्षतावादहरूलाई किन स्वीकार गर्नु हुँदैन भनेर व्याख्या गर्न गाह्रो छ (जसलाई, सामान्यतया, अतीतलाई वर्तमानको प्रकाशमा न्याय गर्न नहुनेहरू स्वीकार गर्न धेरै कम इच्छुक छन्)। उदाहरणका लागि, भौगोलिक वा सांस्कृतिक सापेक्षतावाद, जस अनुसार जब हामी दुर्गम स्थानहरूमा भएका घटनाहरूको बारेमा कुरा गर्छौं, वा हामीभन्दा धेरै भिन्न संस्कृतिहरूमा, कुनै अर्थ राख्दैन — वा हो एउटा ठूलो गल्ती—हाम्रो संस्कृति वा क्षेत्रको नैतिक स्तरहरू लागू गर्नु। यदि हामीले यी अन्तिम सापेक्षतावादहरूलाई अस्वीकार गर्छौं (अर्थात, यदि हामीले अस्वीकार गर्छौं कि दुई समान कार्यहरूले फरक नैतिक योग्यताहरू प्राप्त गर्नुपर्दछ किनभने तिनीहरू हजारौं किलोमिटर टाढा हुन्छन्, वा फरक संस्कृतिहरूमा), के हामीले अस्थायी वा ऐतिहासिक कटौतीको सापेक्षतावादलाई पनि अस्वीकार गर्नु हुँदैन? त्यो हो, यदि हामीले हाम्रो संस्कृतिमा प्रचलित वर्ग र मापदण्डहरू मार्फत अन्य संस्कृतिहरूमा के हुन्छ भनेर न्याय गर्न सक्छौं भने, हामीले वर्तमानका वर्ग र मापदण्डहरू मार्फत किन विगतका घटनाहरूलाई न्याय गर्न सकेनौं? ? निस्सन्देह, यो स्पष्ट छैन कि दुई प्रकारको सापेक्षतावाद बीचको भिन्नताले त्यहाँ हुन सक्दैन भन्ने संकेत गर्दैन (यद्यपि, कुनै पनि अवस्थामा, ऐतिहासिक भिन्नताका रक्षकहरूले प्रस्ताव गरेका छैनन्, जहाँसम्म म। थाहा छ, कुनै स्पष्टीकरण)। र, अर्कोतर्फ, स्वीकार गरेर सधैं एकता प्राप्त गर्न सकिन्छसबै सापेक्षतावादहरू (सामान्य रूपमा, नैतिक सापेक्षतावाद समकालीन दर्शनमा एक धेरै अल्पसंख्यक स्थिति हो भन्ने तथ्यको बावजुद)।
यसको मतलब यो हो कि समयले कुनै फरक पर्दैन? जरूरी छैन। हामीले विगतलाई वर्तमानबाट न्याय गर्न सक्दैनौं भन्ने विचारको सम्भावित वैकल्पिक व्याख्याले विशेष रूपमा केही विशेष नैतिक निर्णयहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्नेछ: विशेष गरी, जसले नैतिक जिम्मेवारीको विशेषतालाई संकेत गर्दछ। केही आधारभूत भिन्नताहरूबाट सुरु गरौं। सामान्यतया, केही राम्रो वा नराम्रो हुन सक्छ, हामीले कुनै पनि विशिष्ट व्यक्तिलाई जिम्मेवार ठहराउन सक्षम नहुँदा । उदाहरणका लागि, 1755 को लिस्बन भूकम्प खराब थियो (यसले बहुमूल्य वस्तुहरू नष्ट गरेको अर्थमा), तर यो अनुचित थिएन, न त यसको लागि नैतिक रूपमा कसैलाई जिम्मेवार ठहराउन सम्भव छ (अर्थात, हामीले सजाय दिन सक्ने कोही छैन। लिस्बन भूकम्पको कारण हो)। अब अलि फरक उदाहरण हेरौं। मानौँ म बाहिरी संसारसँग कुनै सम्पर्क नभएको गोप्य गुटमा हुर्केको थिएँ। घर र विद्यालय दुवैमा, मलाई सिकाइएको छ कि हाम्रो जीवन शैली साझा नगर्ने सबैले हामीलाई नष्ट गर्न नरकमा उत्रिएका छन् र उनीहरूले हामीलाई पूर्ण रूपमा नाश नगरेसम्म रोकिने छैनन्, र तिनीहरूको सबैभन्दा विनाशकारी हतियार - जसको साथ। तिनीहरूले आफ्नो दुष्ट योजना पूरा गर्नेछन् - मोबाइल फोन हो। अब एक दिन कल्पना गर्नुहोस्तिल, इलाकाको सीमामा जुन सम्प्रदायले सञ्चालन गर्दछ, एक अपरिचित व्यक्तिसँग उसको मोबाइल फोनमा कुरा गरिरहेको छ। डराएको, म उसलाई हान्छु, उसलाई रोक्छु, उसको हात बाँध्छु ताकि उसले पूरा गर्न सक्दैन जुन म विश्वस्त छु एक जघन्य कार्य हो। यस अवस्थामा, हामी अब केवल प्राकृतिक घटनाहरूको बारेमा कुरा गर्दैनौं: घटनाहरू जानाजानी हुन्छन्। र अझै पनि यस्तो लाग्दैन कि, यस प्रकारको स्थितिमा, मलाई अनैतिक वा अनुचित कार्यको लागि नैतिक रूपमा जिम्मेवार ठहराउन सकिन्छ। वा, कम्तिमा, पूर्ण रूपमा जिम्मेवार छैन। सहज रूपमा, यो सान्दर्भिक देखिन्छ, जब एक व्यक्तिलाई नैतिक जिम्मेवारीको श्रेय दिँदा, कुन जानकारी उपलब्ध थियो (वा यथार्थ रूपमा उपलब्ध हुन सक्छ) जान्नको लागि एक विशेष कार्य गर्ने समयमा। यस उदाहरणमा, जानकारीका सबै स्रोतहरू जुन मैले यथार्थ रूपमा पहुँच गर्न सक्थेँ, परिस्थितिहरूलाई ध्यानमा राख्दै, मलाई अपरिचित व्यक्तिलाई खतराको रूपमा हेर्न नेतृत्व गर्नेछ। केहि परिस्थितिहरूको अधीनमा छ छूट दिँदै (जसले व्यक्तिको नैतिक जिम्मेवारीलाई पूर्ण रूपमा खारेज गर्छ) र शमन गर्ने (जसले गरेको कामको लागि व्यक्तिलाई नैतिक रूपमा जिम्मेवार मानिने डिग्रीलाई सीमित गर्दछ) । हामीले देख्यौं, जानकारी (दुवै कुरा जुन उपलब्ध छ de facto , साथै जुन धेरै बिना हुन सक्छ।कठिनाइहरू) कहिलेकाहीं, कम्तिमा नैतिक जिम्मेवारी कम गर्न सक्छ। धम्की र जबरजस्तीको अस्तित्वले पनि उस्तै भूमिका खेल्छ।
यो पनि हेर्नुहोस्: नयाँ ट्यारो कसरी उपचार गर्ने?यसलाई ध्यानमा राखेर, विगतलाई वर्तमानको आँखाले न्याय गर्न नसकिने थेसिसको दोस्रो (धेरै कमजोर) संस्करण आउनेछ। भनौं कि हामी विगतका घटनाहरूको लागि उनीहरूका लेखकहरूलाई नैतिक जिम्मेवारी दिन सक्दैनौं मानौं कि वर्तमानका नैतिक सिद्धान्तहरू र मापदण्डहरू त्यस समयमा बहुमतमा थिए । यो एक प्रशंसनीय थीसिस हो: यदि म, 21 औं शताब्दीको औद्योगिक देशको नागरिक, बोक्सी भएको आरोपमा एउटी महिलालाई जलाउन जान्छु भने, म नैतिक रूपमा जिम्मेवार हुन सक्छु, प्रथम दृष्टान्त योगदान गरेकोमा। अन्यायको लागि—किनकि म सामान्यतया यस्तो स्थितिमा छु जहाँ बोक्सीविद्याको आरोपमा आधारित विश्वासहरू निराधार छन् भनी जान्न आवश्यक जानकारी पहुँच गर्न मलाई अपेक्षाकृत सजिलो छ। उदाहरणका लागि, अब सत्रौं शताब्दीका फ्रान्सेली किसानले आफूलाई एकदमै फरक अवस्थामा भेट्टाउँछन्। एकातिर, उनी एक समाजमा बस्छिन् जहाँ बोक्सीविद्याको आरोपको तर्कहीनता निर्धारण गर्न आवश्यक जानकारी पहुँच गर्न गाह्रो छ। अर्कोतर्फ, यसले बोक्सीहरू जलाउनको लागि व्यापक रूपमा अनुकूल सन्दर्भमा बसोबास गर्दछ, जहाँ विचारहरूसँग सम्पर्कमा आउन गाह्रो छ।विपरीत। यस अवस्थामा, किसानले आफ्नो विश्वास र विचारहरू विकास गर्ने परिस्थितिहरू दर्शनमा साझा अभिव्यक्ति प्रयोग गर्न होइन, ज्ञानशास्त्रीय रूपमा अनुकूल (यस्ता परिस्थितिहरूमा, यो सही तर्क गर्न गाह्रो र महँगो मात्र होइन, तर यो राम्रो औचित्य संग सम्पन्न विश्वास संग सम्पर्क मा आउन पनि असम्भव छ)। दुबैको स्थितिमा यो असमानता नैतिक जिम्मेवारीको एट्रिब्युसनको लागि सान्दर्भिक देखिन्छ: कि विगतमा नैतिक मापदण्डहरू र वर्गहरूसँग परिचित हुन धेरै जटिल थियो जसले नैतिक कार्यहरूको निन्दा गरेको हुन सक्छ (यद्यपि पूर्ण रूपमा मेटाउन नसके पनि)। तिनीहरूमा कसले भाग लियो भन्ने नैतिक जिम्मेवारी।
यद्यपि, यो ध्यान दिनु पर्छ कि, यस कमजोर अवधारणा अन्तर्गत, यो पुष्टि गर्न पूर्ण रूपमा सम्भव छ, हामीले उनीहरूका लेखकहरूलाई नैतिक जिम्मेवारी दिए पनि, विगतका घटनाहरू नैतिक रूपमा आपत्तिजनक हुन सक्छन् । बोक्सीहरू जलाउने कार्यमा भाग लिने (वा योगदान गर्ने) सबैलाई अन्यायको लागि पूर्ण रूपमा जिम्मेवार ठहराउन सकिँदैन भन्ने तथ्यको मतलब बोक्सीहरूलाई जलाउनु अन्यायपूर्ण वा अनैतिक थियो भन्ने होइन - यस अर्थमा कि बोक्सीहरू बोक्न नपर्ने नैतिक कारणहरू थिए। तिनीहरूका लेखकहरूले तिनीहरूलाई बुझे वा नबुझे पनि। मानौं, उदाहरणका लागि, तपाईंको स्थिति र परिस्थितिलाई ध्यानमा राख्दै, धेरैअमेरिकाको विजयमा भाग लिनेहरू मध्ये कतिपयले यसमा प्रयोग गरिएका साधनहरूको निन्दा गर्न आवश्यक नैतिक विश्वासलाई यथार्थवादी रूपमा अपनाउन सकेनन्। यसले हामीलाई व्यक्तिको रूपमा उनीहरूलाई निन्दा गर्ने कठोरतालाई योग्य बनाउन अनुमति दिनेछ (संक्षेपमा, तिनीहरू दुष्टताको चाहनाबाट उत्प्रेरित थिए भन्ने कुरालाई कायम राख्न अझ गाह्रो हुनेछ), तर तिनीहरूका कार्यहरू जायज वा खोपयुक्त थिए भन्ने निष्कर्षमा पुग्न सक्दैन। वंशजको नैतिक आलोचनाको विरुद्धमा - किनभने यसको विरुद्धमा बलियो नैतिक कारणहरू थिए।
यस छलफलले स्पष्ट रूपमा धेरै प्रश्नहरू अनसुलझे छोड्छ। उदाहरणका लागि, यसले कुन क्षणबाट (वा कुन विशेष परिस्थितिहरूमा) हामी भन्न सक्छौं कि कसैले सक्छ वा हुनु पर्छ दासत्व जस्तो कुरा नैतिक रूपमा आपत्तिजनक छ भनेर थाहा छ भनेर स्पष्ट गर्दैन। तर एउटा कुरा स्पष्ट छ: विगतलाई वर्तमानको नजरमा न्याय गर्न सकिँदैन भन्ने धारणा अत्यन्तै अस्पष्ट छ। शाब्दिक अर्थमा, यसले निष्कर्षमा पुर्याउँछ जुन स्वीकार गर्न गाह्रो हुन्छ। कमजोर अर्थमा भन्ने हो भने, यस विचारको पछाडि केही रोचक कुरा छ (यद्यपि, अवश्य पनि, यो खुला प्रश्न हो कि के बाँकी छ कि केहि थेसिसहरूलाई जायज ठहराउन पर्याप्त छ कि विगतबाट विगतलाई न्याय गर्न प्रतिरोधको नाममा)। उपस्थित आफूलाई बचाउने प्रवृत्ति हो।
छवि: केभिन ओल्सन / @kev01218
यो पनि हेर्नुहोस्: 3 प्रधान दूतहरूको अर्थ[i] //www.youtube.com/watch?v=AN3TQFREWUA&t=81s।
[ii] यहाँ "समान" को अर्थ हो
