Subaxdii dambe waxaan u kacay qolka. Dhibcaha barafka
> Iyo shumacyadu waxay dejiyeen sariirta dhinaceeda; Waxaan arkay isaga>> Markii ugu horreysay muddo lix toddobaad ah. Paler hadda,1>>
Seamus Heaney, "Nasashada Muddada Dhexe"
Haddii aad tan akhrinayso, waad nooshahay. Nasiib darro, xaqiiqda ah inaad nooshahay waxay la macno tahay in maalin uun aanad sii jiri doonin. Geeridu waa mid ka mid ah dhawr waxyaalood oo hubaal ah oo aynu u ogolaan karno caalamkan qariibka ah iyo kakan ee aynu ku dhex noolaynay.[i] Oo yaa og? in Hannah iyo Walaasheed : "laga yaabaa" inay "aad u jilicsan tahay koodhka jaakadaha oo lagu xidho inta ay nooshahay." Qaar badan oo naga mid ah, tani (hubnaanta in dhimashadu ay ka dhigan tahay dhammaadka jiritaanka, ama, ugu yaraan, aaminsanaanta in ay jirto suurtogalnimada in ay sameyso) maaha wax dhab ah oo wanaagsan: geeridu waxay noo muuqataa, guud ahaan, xumaan. , wax aan rabno in aan dib u dhigno inta suurtagal ah, taas oo sidoo kale noo muuqata mid caqli-gal ah oo aan dooneyno inaan dib u dhigno. Dabcan, tani macnaheedu maaha in gabi ahaanba qof kastaa u arko dhimashada mid shar ah: laga yaabee inay jiraan dad aan si dhab ah u arkin wax xun dhimashada.[ii] Fiiri.dhibaato been abuur ah). Waxaa laga yaabaa in dhimashadu aysan dhammaan ka dib dhammaan. Ama waxaa laga yaabaa in aan ku gaari karno waala'aan xagga shaqadayada. In kasta oo, mar kale miciin biday dhowr eray oo ka Woody Allen, laga yaabee in badan oo naga mid ah ma doonayaan in ay gaaraan dhimashola'aan ee quluubta dadkeena, laakiin in our guriga.
Qoraaga sawir-qaadista: Adam Chang / @sametomorrow
[i] Ilaa, dabcan, maalin uun aan maamulno inaan joojino habka gabowga. Inkastoo dhowrkii sano ee la soo dhaafay, cilmi-baaris loogu talagalay joojinta ama dib-u-celinta gabowga ayaa samaynaysay daah-furyo aad u xiiso badan oo ku saabsan sida ay da'da bini'aadamku u da'da, maalintan oo kale (haddii ay weligeed iman karto) ayaa weli aad u fog.
[ii] Halkan kama tixraacayo kiisaska, sababtoo ah waxay isku arkaan xaalad silica daran, qof ayaa doorbidaya in noloshiisu dhammaato halkii ay sii wadi lahaayeen silica aan xad lahayn. Kuwa ka tirsan kooxdan ayaa laga yaabaa inay sii wadaan inay u maleynayaan in dhimashadu tahay shar, xitaa haddii ay tahay shar yar oo ka yar jiritaanka silica.
[iii] Warqad Isbaanish ah oo tarjumaad ah, oo aan ka soo qaatay la soo saaray xigashooyinka, waxaa laga heli karaa «Epicuro: carta a Meneceo» (warbixin, tarjumaad iyo qoraalo uu qoray Pablo Oyarzún R., Onomazein 4 (1999): 403-425.
[ iv] Si aad u hesho muujinta caadiga ah, eeg Nagel, Thomas 1970. "Dhimasho", Maya ûs 4(1): 73-80.
[v] eeg,tusaale Williams, Bernard. 1993. "Kiiska Makropolous," ee Dhibaatooyinka Nafta (Cambridge: Cambridge University Press), pp. 82-100.
[vi] Lucretius, Dabeecadda Waxyaabaha , Buugga III, 1336-1340. Turjumaada laga helay: //www.cervantesvirtual.com/obra-visor/de-la-naturaleza-de-las-cosas-poema-en-seis-cantos–0/html/.
>[vii] Qoraalkan waxaa caan ku ahaa Saul Kripke gudaha Magacaabidda iyo lama huraanka . Cambridge, MA: Harvard University Press, 1970. "Dhimashada," Nagel wuxuu sameeyay dood la mid ah.[viii] Meier, Lukas J. 2018. "Waa maxay arrimaha ku jira Muraayadda Waqtiga: Waa maxay sababta Lucretius 'Symmetry Argument Fails", Australasian Journal of Philosophy 97(4): 651-660.
Sidoo kale eeg: Dhimashada iyo Pope Tarot[ix] Farqigan waxa sameeyay faylasuufkii Derek Parfit.
Haddii aad Waxaad rabtaa inaad ogaato maqaallo kale oo la mid ah Dhimashada, ka dhanka ah Epicurus iyo Lucretius waxaad booqan kartaa qaybta Kuwa kale .
Geerida, sharku qasab maaha in la rabo in la tirtiro. Faylasuufyada qaarkood, tusaale ahaan, waxay ku doodeen in nolosha weligeed ah ay u noqon karto mid aan loo baahnayn sida gebi ahaanba baabi'inta. Laakiin xitaa booskani wuxuu u maleynayaa in dhimashadu tahay, prima facie, shar - inkasta oo ciribtirkeedu uu ka sii dari karo. Maqaalkan waxa aynu ku lafaguri doonaa laba qodob oo qadiimi ah oo isku dayaya in ay si sax ah u muujiyaan caksiga: in cabsida geerida ay tahay mid aan caqli-gal ahayn 
>
Dooddii ugu horraysay waxay ahayd. waxaa soo jeediyay faylasuufkii Giriigga ahaa Epicurus warqad uu u diray saaxiibkiis Menoeceus. Yacni, waxa wax togan ka dhigaa waa in lagu xidho dareen macaan ama faa’iido leh, halka waxa xumaan ka dhigayaa uu la xidhiidho dareen taban. Laakiin haddii aan si qoto dheer u eegno, waxaynu arki doonaa in dhimashadu aanay ku habboonayn mid ka mid ah qaybahan: "dhimashada," ayuu yidhi faylasuufku, "waa dareen-celinta." Hadda, haddii wanaagga iyo xumaantu ay ku xiran yihiin dareenka la xidhiidha, dhimashaduna ay tahay, qeexid, maqnaanshaha dhammaan dareenka, waa in aan soo gabagabeyno in dhimashadu aysan noo xumaan karin; sida oo kale, waa shay ka baxsan nooca shay ee inoo noqon kara wanaag ama xumaan. 1 Haddaba dhimashadu innagu innaba ma aha, waayo, markaannu nahay, dhimashadu halkaas ma jirto.hadda, iyo markay dhimashadu jirto, mar dambe ma nihin."
Sababta Epicuro, haddii ay sax tahay, waxay la macno tahay in dhimashada loo arko xumaan ay tahay qalad. Waa in aynaan dareemin wax cabsi ah dhammaadka maalmahayaga, si la mid ah sida aynaan u dareemin wax cabsi ah marka aynu seexanno. Dhibaatadu waxay tahay in ay jiraan dhowr sababood oo shaki ku gelinaya sababta Epicurus. Aan ku bilaabo, haba yaraatee ma cadda in wax kasta oo wanaag iyo xumaan inoogu xidhani ay ku xidhan yihiin dareenka : in la takooro ama dhibbanaha been abuurka ahi waa caddaalad-darro waxyeello u geysata kuwa ay dhibaatadu soo gaadhay, xataa haddii ay ku dhacaan. waligaa ha ogaan. Laakiin xitaa haddii ay taasi dhacdo, ma raaci doonto, sida Epicurus u maleynayo, in waxa kaliya ee arrintu ay tahay waayo-aragnimada ee dareenka. Haddii aan si qalad ah u rumaysto in aan ku guulaystay bakhtiyaanasiibka oo, markii aan imid xafiiska, aan ogaado in aan ku wareeray 7 iyo 1, waxaan haystaa sababo aan ku dareemo niyad jab: dhammaan, qaladkaygu wuxuu ka dhigan yahay inaanan awoodi doonin Ku raaxayso khibrado taxane ah oo gaar ah. Taasi waa, xitaa haddii Epicurus uu sax yahay marka uu yiraahdo wax kasta oo wanaagsan ama xun waxay nagu xiran yihiin dareenka la xidhiidha, tani kama saarayso in ka-hortagga dareenka wanaagsan ee mustaqbalka ay noqon karto shar . Ama, aan si kale u eegno: ka soo qaad in qof cilmi-nafsiga ah uu magaalada yimaado isagoo ujeeddadiisu tahay inuu i jirdilo. Si kastaba ha ahaatee, inMarkii ugu dambaysay, isaga oo ka gudbaya waddada hor marta dhismahayga, ayuu gaadhi ku dhacay. Xataa haddaanan weligay ogaan, iyo, dabcan, in uu dhintay dhibbanahayga suurtagalka ah, weligay waxyeello ma gaadhi doono; si kastaba ha ahaatee, diidmada dareenka xun ee mustaqbalka waxay u muuqataa inay ii faa'iideysteen, iyada oo aan loo eegin in aan dhab ahaantii wax la kulmay iyo in kale. Waqtigan xaadirka ah, faylasuufiinta intooda badani waxay aqbalaan (ugu yaraan qayb ahaan) waxa loogu yeero aragtida deprivation ku saabsan xumaanta dhimashada: waaya-aragnimada togan ee mustaqbalka waa, guud ahaan, wax xun .[ iv] Tani waxay tusinaysaa, kuwa buuxiya shuruudahan (taas oo ah, kuwa laga joojin doono khibradahaas), geeridu waa u xun tahay. Tani waa waxa noo ogolaanaya in aan nidhaahno, tusaale ahaan, dhimashada dhallaanka cusub waa naxdin: ma aha sababtoo ah waxay u xanuunaysaa isaga (sababtoo ah waxaa laga yaabaa inaysan jirin), laakiin sababtoo ah wuxuu lahaa noloshiisa oo dhan isaga ka hor. Dhanka kale, xitaa faylasuufyada diida aragtidan kuma raacsana Epicurus midkoodna. Qaar ka mid ah, tusaale ahaan, geeridu waxay u xun tahay marka ay niyad-jabiso rabitaan toos ah oo ah in laga fogaado: taas oo ah, marka aan rabno inaan iska ilaalinno dhimashada lafteeda (iyo marka aan si dhab ah u qiimeyno nolosha), ee ma aha oo kaliya sababtoo ah waxay samayn lahayd ku qanacsanaanta kuwo kale oo aan macquul ahayn, ujeeddooyin dheeraad ah.[v] Laakiin aynu ogaanno in xitaa aragtida tannooca, geeridu kama joogsato inay noqoto wax xun sababtoo ah waxay ka dhigan tahay, lafteeda, maqnaanshaha dareenka. Gabaygiisa oo ku saabsan dabeecadda waxyaalaha (De rerum natura) , ee la qoray qarnigii 1aad ee BC. C., Lucretius wuxuu soo jeedinayaa kuwan soo socda akhristaha:
Sidoo kale eeg qarniyadii aan dhammaadka lahayn
0 Oo iyagu nolosheenna waxba uma aha. vi]. Tafsiir aad u baahsan ayaa qabta in waxa Lucretius ku difaacayo aayadahan ay tahay jiritaanka calaamad u dhaxaysa muddada dhallashadayada ka hor iyo muddada dhimashadeena ka dib. Labada xaaladoodba, waxay u muuqataa in xaaladdu ay isku mid tahay: marka aan dhimanno, waxaan u gudubnaa xaalad la mid ah oo aan ku jirnay ka hor intaanan dhalan. Hadda, haddii aynaan ka baqin kan labaad, ama aynaan xumaan noogu muuqan, maxaan ugu baqaynnaa tan koowaad? Dood ka dhan ah aragtida diidmada waxaa laga soo qaadan karaa sidan: Haddii dhimashadu xun tahay sababtoo ah waxay naga reebaysaa waayo-aragnimada togan ee aan ku raaxaysan lahayn haddii aan sii noolaan lahayn, miyaan sidoo kale la soo koobin inay xun tahay inaan la dhicin. ka hor dhashay? -maxaa yeelay, mar dambe dhashay,sidoo kale ma waxaa nalaga reebay waayo-aragnimo togan oo aan ku raaxaysan lahayn ? Midda dambe, si kastaba ha ahaatee, waxay u muuqataa wax aan macquul ahayn: qaar badan oo naga mid ah waxay door bidaan inay dib u dhigaan dhimashada ilaa iyo inta suurtogalka ah, laakiin aad ayaan u danaynaynaa bal inaan mar hore dhalan karno iyo in kale. Laakin, haddii summaynta uu soo jeediyay Lucretius run ahaantii dhacdo, tani waa si sax ah hab-dhaqanka ay tahay in aan qaadanno: ama waxaan nahay kuwo isku xiran oo aan tixgelinno inaanan dhalan ka hor wax xun, ama waxaan diidnay aragtida gaarka ah.
<1 Qaabka u dhexeeya dhimashada iyo marxaladda dhalmada ka hor (haddii ay tahay waayo-aragnimo la'aan) waxay u muuqataa mid aad uga soo horjeeda. Haddana aad bay u adagtahay in la ogaado waxa dhabta ah ee khaldan. Jawaabta ugu horreysa waxay noqon kartaa tan: haddii dhimashadeyda ay dib u dhacdo dhowr sano, qofka weli noolaan lahaa - oo ku raaxaysan lahaa khibradaha togan ee dheeraadka ah - ayaa si cad aniga ii ahaan lahaa. Hadda, hore uma dhalan karin, maadaama aqoonsigayga shakhsi ahaaneed (xaqiiqda ah inaan sii ahaado qof isku mid ah waqtiga oo dhan) waxay ku xiran tahay, waxyaabo kale, waqtiga saxda ah ee shahwada iyo ugxanta labada isdhexgalka. Nasiib wanaag aniga, waxaan ku dhammeeyey inaan baxo (tani waa waxa loo yaqaan thesis of thesis of the macessity of the origin ) [vii] Haddii ay hore u dhici lahayd, isdhexgalka ayaa ka dhex dhici lahaa ashahwada iyo ukunta kala duwan, taasoo keenta qof kale. Marka loo eego dooddan, ma aanan dhalan ka hor: qofka ku raaxaysan lahaa waayo-aragnimada wanaagsan ee muddada dhalmada ka hor ma ahaan doono aniga laakiin qof kale gebi ahaanba. Sidaa darteed, waxaa jiri lahaa, ka dib oo dhan, asymmetry aasaasiga ah: haddii aan sii noolaado, waxay ahaan lahayd aniga kan ku raaxaysan lahaa waayo-aragnimo dheeraad ah oo wanaagsan, halka aanan hore u dhalan karin - sababtoo ah waxaan noqon lahaa shakhsi kale.
Dhibaatada dooddan ayaa ah in hadda ay suurtogal tahay in la ilaaliyo gametes-ka ( shahwada iyo ukunta), taas oo u oggolaanaysa shakhsi - isku mid ah - in uu dhasho waqtiyo kala duwan. Qodob asaasi ah oo ay dooddu ku dhisan tahay ayaa ah, haddii bacrimintu dhici lahayd wakhti kale, tani waxay ku lug yeelan lahayd joogitaanka shahwo iyo ukun kale. Laakiin tani maaha inay dhacdo: kuwa ka dhashay gametes-ka macmalka ah ee la ilaaliyo waxay si fiican u dhalan karaan mar hore (ama ka dib). Tani waxay si aad ah u adkeyneysaa iskudaygeena ah in aan dejino asymmetry ee u dhexeeya dhimashada iyo muddada dhalashada ka hor.
Sidoo kale eeg: Nambarka Koowaad ee Ruuxa!Maqaal dhawaan, falsafada Lukas Meier ayaa ku dooday jawaab ka duwan caqabadda Lucretius.[viii] Soo jeedinta Meier waxay bilaabmaysaa. laga bilaabo farqiga u dhexeeya aqoonsiga shakhsi ahaaneed iyo waxa muhiimka ah ( maxaa khuseeya ), marka loo eego hal shay ayaa ah sababaha uu X u sii ahaado shaqsi isku mid ah waqti ka dib (tani waxay noqon doontaa saldhigyada Aqoonsiga shakhsi ahaaneed) iyo shay kale ayaa ah sababaha ay X u daneeyaan sii jiritaan waqti ka dib (taas oo ah, arrimaha ku saabsan sii jiritaankooda) . aqoonsiga shakhsi ahaaneed, bukaanka Alzheimers ee marxaladda aad u horumarsan ee cudurka ayaa sii ahaan doona (nafley ahaan, ugu yaraan) isla shaqsi. Laakiin, sida iska cad, sababo badan oo uu shakhsigan u rabay inuu sii jiro ayaa meesha ka baxay: guud ahaan, ma rabno oo kaliya inaan sii hayno aqoonsigeena bayooloji, laakiin sidoo kale sii socoshada nafsiga ah. Haddii, tusaale ahaan, aan iloobo wax kasta oo weligey qiimo ii lahaa, waxaan lumin doonaa qayb muhiim ah oo ka mid ah waxa muhiimka ii ahaa xaqiiqda ah inaan sii jiro. Isagoo ku hubaysan farqigan, Meier wuxuu ku doodayaa in shakhsiga gametes-kiisa la ilaalin lahaa uu dhab ahaantii dhalan lahaa mar hore isagoo aan lumin aqoonsigiisa shakhsi ahaaneed. Marka loo eego aragtida aqoonsiga shakhsi ahaaneed, waxaan aqbali karnaa calaamad u dhaxaysa dhimashada iyo muddada hore. Hadda, midkoodna naguma qasbinaayo inaan aqbalno in summayntani ay turjumaysosidoo kale maxaa muhiim ah. Tanina waa mid khuseeya, sida uu qabo Meier, sababtoo ah haddii waxa nagu khuseeya ay tahay, ugu yaraan, ilaalinta heerka sii socoshada nafsadda, asymmetry waa jabay : haddii aan sii noolaado dhowr sano oo dheeraad ah, nafteyda mustaqbalka iyo naftayda hadda waxay sii ahaan doontaa mid nafsiyan ah oo joogto ah; Dhanka kale, haddii aan hore u dhalan lahaa, naftayda hadda iyo nafteyda hore ee mala-awaalka ah ma noqon lahaayeen kuwo nafsiyan isku xira ( waaya-aragnimadooda, xusuustooda, rabitaankooda, rabitaankooda, cabsidooda, waxay aaminsan yihiin, iwm. aad bay u kala duwanaan lahaayeen). Marka laga eego dhinaca waxa muhiimka ah, gebagebada, dhalashadayda beddelka ah waxay la mid noqon doontaa mustaqbalka kaas oo, dhibbanaha Alzheimers, aan luminayo xidhiidhkii nafsiyeed ee aan hadda la joogo. In kasta oo, laga yaabo, in aan weli isku qof nahay, haddana ma jiraan wax aniga ii muhiim ah oo igu xiraya isaga. Ikhtiyaarada, si kastaba ha ahaatee, way cad yihiin: ama simmetry waa la diiday, ama aragtida diidmada ee xumaanta dhimashada waa la diiday, ama simmetry waa la aqbalayaa. Haddii aan doorano ikhtiyaarka ugu horreeya, waa inaan awoodnaa inaan muujinno waxa dhabta ah ee kala sooca dhimashada iyo xilliga dhalmada ka hor. Haddii aan doorbidno tan labaad, waa inaan sharaxnaa waxa ay tahay waxa dhimashada ka dhigaya shar. Oo haddii aan aqbalno summetry, waxaa jiri doona wax yar oo la yiraahdo (maaddaama waxaas oo dhami ay noqon doonaan oo keliya a
