Λόγω των πρόσφατων κοινωνικών διαμαρτυριών στην Κούβα, το πολιτικό καθεστώς της και η φύση αυτού του καθεστώτος έχουν γίνει και πάλι αντικείμενο δημόσιας συζήτησης. Πρόκειται για μια κατάσταση που επαναλαμβάνεται κάθε φορά που υπάρχει οποιοδήποτε είδος διαμαρτυρίας στο νησί της Καραϊβικής. Από φιλελεύθερες και συντηρητικές θέσεις, η ευκαιρία χρησιμοποιείται για να επισημανθεί η έλλειψη δικαιωμάτων και ελευθεριών του κουβανικού λαού,καταδικάζοντας το καθεστώς που προέκυψε από την επανάσταση του 1959 ως τυραννία ή απλώς ως δικτατορία. Στην αριστερά, η κατάσταση είναι πιο διαφοροποιημένη. Από τη μία πλευρά, υπάρχουν φωνές που δεν διστάζουν να καταδικάσουν το κουβανικό καθεστώς, είτε με την ίδια ορμή που έχουν οι φωνές της δεξιάς είτε με πιο διαφοροποιημένο τρόπο. Από την άλλη πλευρά, ορισμένες φωνές αρνούνται τα μείζονα, αρνούμενες να χαρακτηρίσουν το καθεστώς ως δικτατορία, επισημαίνοντας τηνΜια τρίτη ομάδα αποφεύγει ακόμη και τις δημόσιες θέσεις με ορατή δυσφορία.
Δείτε επίσης: Ποια είναι η σημασία του γράμματος "L";Μπορούμε να πούμε ποιος έχει δίκιο; Στον τομέα της πολιτικής επιστήμης υπάρχουν διάφοροι δείκτες για τη μέτρηση του επιπέδου εκδημοκρατισμού των χωρών, όπως ο V-Dem, ο Freedom House ή αυτός του γνωστού εβδομαδιαίου περιοδικού The Economist. Αν τους εξετάσουμε, δεν υπάρχει αμφιβολία: η Κούβα είναι ένα αυταρχικό καθεστώς, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ενταχθεί στις κατηγορίες που προορίζονται για τις χώρες που δεν έχουν εκδημοκρατιστεί.Φυσικά, οι δείκτες αυτοί δεν εξαιρούνται από την κριτική. Πέρα από εκείνους που αναφέρονται σε ψευδή συμφέροντα για την προώθηση της ιδέας ότι η κουβανική κυβέρνηση είναι δικτατορική, είναι βέβαιο ότι οι δείκτες αυτοί λαμβάνουν ως πρότυπα τα χαρακτηριστικά των φιλελεύθερων αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών, με τις χώρες που ανταποκρίνονται σε αυτό το πρότυπο να σημειώνουν καλύτερη βαθμολογία Διαφορετικά, θα μπορούσε σχεδόν να φανεί ότι αποδεχόμαστε το τέλος της ιστορίας που ανακοίνωσε ο Φουκουγιάμα, με ένα "οριστικό" πολιτικό καθεστώς που είναι επιθυμητό για όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες για πάντα.
Είναι δυνατόν να ορίσουμε ένα καθολικά αποδεκτό μοντέλο ως δημοκρατικό; Μπορούμε να αποφύγουμε να πέσουμε σε σχετικισμούς, όπου ο όρος δημοκρατία μπορεί να εφαρμοστεί σε τόσο διαφορετικά μοντέλα που γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο να προσδιορίσουμε τι σημαίνει αυτή η ιδέα; Είναι γνωστό ότι κατά τη διάρκεια της ιστορίας έχουν δημιουργηθεί διάφορες προτάσεις για τη δημοκρατία, με αξιοσημείωτες διαφορές μεταξύ τους. Ωστόσο, στηνΣτο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικών επιστημών και στο πλαίσιο της φιλελεύθερης δημοκρατίας, μια από τις προτάσεις με τη μεγαλύτερη επιρροή για όλες τις μετέπειτα ακαδημαϊκές συζητήσεις ήταν αυτή του Αμερικανού πολιτικού επιστήμονα Robert A. Dahl, ο οποίος δημιούργησε την έννοια της "πολυαρχίας" το 1971.
Ο Dahl υποστηρίζει ότι το επιθυμητό πολιτικό καθεστώς είναι αυτό που ανταποκρίνεται στις προτιμήσεις των πολιτών του σε βάθος χρόνου (Έτσι, οι πολίτες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εκφράζουν ανεμπόδιστα τις προτιμήσεις τους στην κυβέρνηση και στους συμπολίτες τους - ατομικά και συλλογικά - και η κυβέρνηση να εξετάζει αυτές τις προτιμήσεις με την ίδια βαρύτητα όπως και κάθε άλλη, χωρίς να κάνει διακρίσεις σε βάρος τους με βάση το περιεχόμενό τους ή το ποιος τις εκφράζει.
Δείτε επίσης: 6 Μπαστούνι και Ρήγας Μπαστούνι!Για τον Dahl, αυτές οι εκτιμήσεις είναι το ελάχιστο αναγκαίο σε μια δημοκρατία, αλλά όχι επαρκές, και παίρνουν τη μορφή οκτώ απαιτήσεων: ελευθερία του λόγου και του συνεταιρίζεσθαι, ενεργητικό και παθητικό δικαίωμα ψήφου, το δικαίωμα των πολιτικών ηγετών να ανταγωνίζονται για υποστήριξη (και ψήφους), εναλλακτικές πηγές πληροφόρησης, ελεύθερες και δίκαιες εκλογές και θεσμοί που εξαρτούν τις κυβερνητικές πολιτικές από τηντων ψήφων και άλλων εκφράσεων των προτιμήσεων των πολιτών.
Από εδώ και πέρα, ο Dahl σκιαγραφεί δύο άξονες που θα χρησιμεύσουν στη θεωρία 4 ιδανικών τύπων πολιτικών καθεστώτων. Ο πρώτος άξονας που ονομάζεται η "συμμετοχικότητα" αναφέρεται στη συμμετοχή Ο δεύτερος άξονας ονομάζεται "δικαίωμα συμμετοχής σε εκλογές και δημόσια αξιώματα", δηλαδή το μεγαλύτερο ή μικρότερο δικαίωμα συμμετοχής σε εκλογές και δημόσια αξιώματα. "φιλελευθεροποίηση", και αναφέρεται στο ανεκτό επίπεδο δημόσιας αμφισβήτησης Έτσι, θα υπήρχαν τα ακόλουθα καθεστώτα: "κλειστές ηγεμονίες" (χαμηλή συμμετοχή και χαμηλή φιλελευθεροποίηση), ηγεμονίες χωρίς αποκλεισμούς (υψηλή συμμετοχή αλλά χαμηλή πόλωση), ανταγωνιστικές ολιγαρχίες (υψηλή φιλελευθεροποίηση αλλά χαμηλή συμμετοχή) και πολυαρχίες (υψηλή φιλελευθεροποίηση και υψηλή συμμετοχή).
Η πρόταση του Dahl έχει μια αξιοσημείωτη αρετή: αποφεύγει ορισμένες από τις συνήθεις επικρίσεις που διατυπώνονται σε αυτή τη συζήτηση σχετικά με την ίδια την έννοια της δημοκρατίας. Πάντα μπορούν να προβληθούν αντιρρήσεις για το αν ένα καθεστώς είναι πλήρως δημοκρατικό, αφού είναι σαφές ότι αυτοί οι δείκτες που σχεδιάζει ο Dahl (ή άλλοι που θα ήθελε κανείς να σκεφτεί) είναι απίθανο να πληρούνται στο σύνολό τους σε όλες τις περιπτώσεις. Για παράδειγμα, σεΣε μια χώρα μπορεί να υπάρχει ελευθερία της έκφρασης σε γενικές γραμμές, αλλά μπορεί να υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες δεν τηρείται πλήρως, όπως στην περίπτωση ορισμένων κρατικών θεσμών, στην προστασία ορισμένων μειονοτήτων κ.λπ. Μπορεί επίσης να υπάρχουν εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης, αλλά ίσως η συγκέντρωση του κεφαλαίου να σημαίνει ότι τα μέσα αυτά τείνουν να υπερεκπροσωπούν ορισμένες ιδέες ή θέσεις,ενώ τα μέσα ενημέρωσης που υπερασπίζονται άλλες θέσεις είναι πολύ περισσότερο μειοψηφικά και έχουν πολύ μικρό αντίκτυπο.
Απέναντι σε αυτές τις εύλογες επικρίσεις της δημοκρατίας των καθεστώτων που χαρακτηρίζονται ως τέτοια, η έννοια της "πολυαρχίας" μπορεί να χρησιμεύσει ως ένας τρόπος αναφοράς σε αυτές τις χώρες που πλησιάζουν την ιδέα της δημοκρατίας, αλλά δεν την επιτυγχάνουν ποτέ. Σύμφωνα με αυτή την παραδοχή, ακόμη και οι πιο περιεκτικές και συμμετοχικές χώρες δεν απαλλάσσονται από προβλήματα και ατέλειες που εμποδίζουν την ύπαρξη μιας πραγματικής δημοκρατίας σε αυτές. Έτσι, καμία χώρα δεν θα ήταν στην πραγματικότητα δημοκρατία, αφού τελικά αυτή η έννοια θα ήταν μια θεωρητική ουτοπία. Η ιδέα μιας κυβέρνησης "του λαού" θα εγκαταλείπονταν, προκειμένου να υιοθετηθεί η πιο ρεαλιστική αντίληψη της δημοκρατίας.μιας κυβέρνησης μιας "πλειάδας ομάδων".
Το 1989, ο Dahl διευκρίνισε περαιτέρω την ιδέα του για τη δημοκρατία στο έργο του Η δημοκρατία και οι επικριτές της Καμία χώρα δεν μπορεί να θεωρηθεί πραγματικά δημοκρατία, καθώς η έννοια αυτή είναι μόνο ένας ιδανικός τύπος. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα κριτήρια που φέρνουν ένα πολιτικό καθεστώς πιο κοντά σε αυτήν. Αυτά είναι η αποτελεσματική συμμετοχή των πολιτών (εκφράζοντας τις προτιμήσεις τους και έχοντας τη δυνατότητα να επηρεάζουν την πολιτική ατζέντα), η ισότητα των δικαιωμάτων τους, το δικαίωμα ψήφου και το δικαίωμα ψήφου.Με αυτόν τον τρόπο, οι πολυαρχίες θα έχουν τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά, αν και με ορισμένες διαφοροποιήσεις σε σχέση με την αρχική πρόταση.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρόταση του Dahl φαίνεται να έχει ένα όραμα για τη δημοκρατία που απέχει πολύ από τον ιδεαλισμό πολλών ιστορικών υποστηρικτών της, ιδίως εκτός ακαδημαϊκής κοινότητας. Πρόκειται για ένα όραμα σαφώς εντός ενός φιλελεύθερου πλαισίου, το οποίο επίσης υποθέτει ότι η διαχείριση της εξουσίας θα λάβει αναπόφευκτα χώρα στο πλαίσιο μιας πλειάδας ελίτ. Ο ρόλος των πολιτών εδώ περιορίζεται μάλλον στοδυνατότητα να εκφράζουν ανεμπόδιστα τα αιτήματά τους, απολαμβάνοντας θεμελιώδη πολιτικά δικαιώματα και έχοντας αυτά τα αιτήματα ή τις προτιμήσεις τους σε κάποιο βαθμό υπόψιν των ελίτ αυτών. αν η δημοκρατία "συνοψίζεται" μόνο σε αυτό, στις δεκαετίες που ακολούθησαν θα υπάρξουν πολλές επικρίσεις για τη φιλελεύθερη δημοκρατία Τελικά, είναι η περιγραφή του Dahl το καλύτερο που μπορεί να επιδιωχθεί όσον αφορά τη συμμετοχή μιας κοινωνίας στην πολιτική; Σημειώστε επίσης ότι η προσέγγιση του Dahl δεν ενσωματώνει (τουλάχιστον όχι άμεσα) χαρακτηριστικά που αναφέρονται σε επίπεδα ευημερίας ή κοινωνικών δικαιωμάτων. Ενώ μπορεί κανείς ναυποστηρίζουν ότι μια πολυαρχία είναι πιο πιθανό να είναι σε θέση να προωθήσει αποτελεσματικά την επιδίωξή της, μπορεί επίσης να υπάρχουν πολιτικά καθεστώτα αυτής της κατηγορίας που την παραβλέπουν.
Υπάρχει ένα δεύτερο μάθημα που πρέπει να αντλήσουμε από το πρωτοποριακό έργο του Dahl, και το οποίο η ακαδημαϊκή κοινότητα έχει λάβει και με το παραπάνω υπόψη της τον τελευταίο μισό αιώνα. Είναι λάθος να εμπλακούμε σε μια ορολογική συζήτηση για τη δημοκρατία. Αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι να δούμε ποια χαρακτηριστικά την ορίζουν, και σε μεγάλο βαθμό αυτό μεταφράζεται σε ποια ακριβώς δικαιώματα και ελευθερίες Είτε με βάση τις τέσσερις ιδανικές κατηγορίες που πρότεινε ο Dahl, είτε οποιεσδήποτε άλλες μπορεί κανείς να σκεφτεί, είτε με βάση κάποια κλίμακα, φαίνεται πολύ πιο ακριβές και αυστηρό να μετράμε τη δημοκρατία ως κάτι σταδιακό και με μια ευρεία γκρίζα κλίμακα.
Έτσι, στην περίπτωση της Κούβας ή για οποιαδήποτε άλλη χώρα, τα ερωτήματα που θα πρέπει να θέτουμε στον εαυτό μας θα πρέπει να περιστρέφονται γύρω από το αν ένα τέτοιο καθεστώς σέβεται και εγγυάται τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που θεωρούμε επιθυμητά και καθοριστικά μιας δημοκρατίας, πέρα από τις ετικέτες. Και φυσικά, με μια όχι ασήμαντη λεπτομέρεια: θα ήταν συνεπές αν ο κατάλογος των επιθυμητών δικαιωμάτων και ελευθεριών μας δεν άλλαζε στην περίπτωση της Κούβας.Με άλλα λόγια, μπορούμε να εκτιμήσουμε θετικά το γεγονός ότι ένα καθεστώς παρέχει, για παράδειγμα, απασχόληση και ασφάλεια στον πληθυσμό του. Είναι όμως αυτό -ή μόνο αυτό- που ορίζει ένα δημοκρατικό καθεστώς; Αν η απάντηση είναι όχι, τότε δεν είναι,θα πρέπει να συνεχίσουμε να ψάχνουμε.
Αν θέλετε να μάθετε άλλα άρθρα παρόμοια με το Τι είναι η δημοκρατία; Ο Νταλ και η πολυαρχία μπορείτε να επισκεφθείτε την κατηγορία Uncategorized .
